امروزه بیش از ۵۰ سبک برای تمرینات ذهنی و عملی یوگا وجود دارد که البته تعدادی از آنها از شهرت و محبوبیت بیشتری برخوردارند. انواع سبک‌های یوگا مانند شعاع‌های نور خورشید هستند، زیرا همگی از یک منبع نشات گرفته و از قوانین یکسانی تبعیت می‌کنند.
تفاوت‌های آنها نیز عمدتا ناشی از تاکید و تمرکز بیشتر بر یک یا چند خصوصیت از قبیل هماهنگی حرکت با تنفس، در یک راستا بودن بدن، استقرار در یک آسانا به مدت طولانی و يا جايگزين کردن آسانای بعدی با مکث کمتر در هر کدام می‌باشد. لازم به ذکر است که هيچ سبکی بر سبک دیگر برتری ندارد.
در اينجا به مشهورترين و معروف‌ترین سبک‌های معروف يوگا و فواید آن اشاره می‌کنيم.
آناندا یوگا: تاکيد بر مراقبه
یکی از انواع سبک‌های یوگا است که تاکید آن بر مراقبه حين انجام تمرينات است که شامل تنفس آگاهانه با هدف پاکسازی و بالا بردن سطح انرژی، انجام تمرينات ذهنی و نيز انجام دادن آساناهايی به منظور آماده‌سازی فرد برای مراقبه‌های طولانی است و هدف آن رساندن رهجو به يک آگاهی درونی، آرام و جاويدان است.
جی دونالد والترز (j.donald walters) ملقب به سوامی کرياناندا مبتکر سبک آناندا یوگا در ۱۹ می سال 1926 ميلادی متولد شد. او از شاگردان يوگی پارامهامسا يوگاناندا، نويسنده کتاب معروف “سرگذشت يک يوگی” بود که ۴۵ سال از عمر خويش را به مطالعه آموزه‌های او سپری کرد و پس از آن سبک آناندا یوگا را پايه‌ريزی کرد. سوامی کرياناندا بيش از ۱۰۰ کتاب و ۴۰۰ قطعه موسيقی نوشته است.
آنوسارا: یوگا مرکزيت بخشيدن به قلب
آنوسارا از جمله انواع سبک‌های یوگا است که جان فرند “john freind” در سال ۱۹۹۷ ميلادی آن را گسترش داد. وی که متولد ۳۰ می سال ۱۹۵۹ ميلادی می‌باشد. سبک آنوسارا يوگا را برای تبعيت از دل در مسير رشد معنوی ابداع کرد. در اين سبک از يوگا به توانايی‌ها و محدوديت‌های هر فرد احترام گذاشته‌می‌شود.
آ – نو – سار- ا يعنی از قلبت پيروی کن و در جهت اراده خداوند گام بردار.
آنوسارا يعنی لبريز از موهبت. که ريشه در علم عميقی از هماهنگی بيرونی و درونی بدن دارد و تمرينات آن بر اساس فعاليت‌های قلبی است، بدين معنی که در حين يادگيری عقايدی که بر خوبی و الطاف موجود در انسان‌ها وجود دارد. تاکيد می‌شود که اين قضيه باعث باز شدن قلب و عروق و ايجاد توازن انرژی در انجام آساناها می‌شود. سبک یوگا آنوسارا پس از شکل‌گيری در آمريکا، استراليا و ژاپن به سرعت گسترش يافت.
یوگا شيواناندا: ايجاد انگيزه برای داشتن يک زندگی سالم
اين روش بر ۵ اصل استوار است. آساناهای مناسب و کلاسيک، تنفس صحيح، آرامش و رهاسازی عميق، حفظ رژيم غذايی گياه خواری، مثبت‌انديشی و مراقبه. در اين ۴ شاخه اصلی یوگا شامل راجا یوگا، يانا يوگا، بهاکتی يوگا و کارما يوگا به يک نسبت آموزش داده‌می‌شود. در کلاس‌های اين سبک، پرتو جويان در هر جلسه ابتدا تمرينات تنفسی، سپس ۱۲ بار حرکت سلام بر خورشيد را انجام می‌دهند.
اين حرکات در آرامش کامل با در نظر گرفتن ريتم تنفس در طول حرکت و با رهاسازی عميق پس از پايان آن انجام می‌شوند. مکث در آساناها کوتاه و فاصله بين آنها برای رهاسازی طولانی‌تر است. همچنين اين سبک بر تجربه آگاهی و آرامش حاصل از بودن در وضعيت‌های مختلف بدنی تاکيد می‌کند.
مرکز يوگای شيواناندا که يکی از بزرگ‌ترين مراکز آموزش یوگا در جهان است و سبک یوگا شيواناندا را ارائه می‌دهد، توسط سوامی ويشنودواناندا بنيان‌گذاری شد. وی در سال ۱۹۶۰ ميلادی دوره‌های مربی‌گری یوگا را راه اندازی کرد و تا کنون بيش از ۳۰۰۰۰ نفر دوره فوق را گذرانده و در کشورهای مختلف جهان مشغول آموزش هستند.
از جمله کتاب‌های سوامی ويشنودواناندا می‌توان به کتاب مصور کامل یوگا، مديتيشن و مانترا اشاره کرد. سوامی ويشنودواناندا مبتکر سبک يوگای شيواناندا در ۳۱ دسامبر سال ۱۹۲۷ ميلادی در ايالت کرالا واقع در جنوب هند متولد شد. او پس از سال‌ها آموزش سبکی از یوگا را ابداع و به احترام استادش شيواناندا نام آن را یوگا سبک شيواناندا ناميد. وی در ۹ نوامبر سال ۱۹۹۳ ميلادی ديده از جهان فرو بست.
اينتگرال: نيروی شفا بخش وانهادگی بدن يا ريلکسيشن
اين سبک از انواع سبک‌های یوگا توسط سوامی ساتچيداناندا “swami satchinanda “، از شاگردان سوامی شيواناندا که در 22 دسامبر سال ۱۹۱۴ ميلادی متولد شد شکل گرفت. او با جمعی از مردم، برای صلح جهانی به تکرار ذکر نام خداوند می‌پرداخت.
شاگرد ارشدش، دکتر دين اورفيش، از این صوت برای درمان بیماران قلبی استفاده می‌کرد. سوامی ساتچيداناندا نویسنده کتاب فلسفه هاتا یوگا است. در سبک یوگا اينتگرال، بيشتر تاکيد بر پراناياما (کنترل تنفس), مراقبه و تکرار ذکر نام خداوند است. انجام تمرینات یوگا به مدت ۴۵ دقیقه، همچنین رهاسازی عمیق و سپس اجرای تمرینات تنفسی و بالاخره انجام تمرینات تمرکزی از دیگر مشخصات این سبک از یوگا می‌باشد.
آشتانگا: يوگا قدرتی
آشتانگا از جمله سبک‌های مشهور یوگاست که توسط شری کريشنا پاتابی جويس ابداع شد. پاتابی جويس در ۲۶ جولای ۱۹۱۵ میلادی متولد شد. او از جمله شاگردان کريشنام آچاريا بود که پس از کسب تعلیمات یوگا از استاد، سبک آشتانگا یوگا را ابداع کرد. او معتقد بود با اجرای دستورات این سبک قدرت انعطاف‌پذيری و استقامت بدن افزایش بسیاری می‌یابد.
اين سبک براي کسانی که تمرينات جسمی سخت و سنگين انجام می‌دهند و به دنبال روشی برای تقويت عروق خود هستند، مناسب بوده و از جمله تمرينات يوگای کامل و سالم محسوب می‌شود، اما برای شاگردان مبتدی مناسب نيست. آشتانگا شامل ۳۴۰ حرکت است که با سلام بر خورشيد آغاز می‌شود. اين حرکات با کمک تمرينات تنفسی به هم مرتبط می‌شوند.
اين سبک باستانی, امروزه در غرب طرفدران زيادی دارد و بدن را قدرتمند و انعطاف پذير کرده، همچنين توانایی فرد را افزايش می‌دهد. پرتو جو پس از اينکه اصول کلی را ياد گرفت، به طور مستقل می‌تواند تمرينات را ادامه دهد.
در لیدی‌پاد شما می‌توانید انواع سبک‌های یوگا را تجریه کنید.
بيکرام: يوگا داغ
سبک يوگای بيکرام از انواع سبک‌های یوگا است که توسط بيکرام چودری بنيان‌گذار دانشکده جهانی بيکرام يوگا در هند و موسس يوگای داغ به وجود آمد. وی در سال ۱۹۴۶ ميلادی در کلکته به دنيا آمد. او يوگا را در چهارسالگی نزد استادش بيشنو گوش و برادر کوچکتر او آغاز کرد.
بيکرام روزانه حداقل ۴ تا ۶ ساعت در دانشکده بيشنو تمرين می‌کرد. اين سبک مجموعه‌ای از حرکات يوگاست که در اتاقی با دمای بين ۹۵ تا ۱۰۰ درجه فارنهايت انجام می‌شود. انجام تمرينات يوگا در اين دما منجر به تعريق و افزايش دمای بدن و در نتيجه انعطاف‌پذيری بيشتر بدن می‌شود.
مدت زمان کلاس‌های يوگای سبک بيکرام, کوتاه‌تر از کلاس‌های معمولی يوگاست. در اين نوع يوگا ۲۶ آسانا در ۹۰ دقيقه به صورت به هم پيوسته انجام می‌گيرد. بيکرام چودری سالانه بيش از ۲۰۰ مربی يوگا تربيت می‌کند.
او توالی حرکات خود را با ساختن موسيقی مقايسه می‌کند و عقيده دارد اگر چه تعداد نت‌های موسيقي محدودند اما با ترکيب کردن آنها به شکل‌های گوناگون، موسيقی‌های مختلفی ايجاد می‌شود. بر همين اساس سبک يوگای بيکرام نيز منحصر به فرد می‌باشد.
آيينگر: یوگا تقارن و هم ترازی
در اين سبک به چگونگی کارکرد عضلات مختلف بدن در زمان اجراي آسانا تاکيد زيادی می‌شود. استاد ب. ک. اس. آيينگر(iyengar) متولد ۱۴دسامبر سال ۱۹۱۸ ميلادی در شهر بلور هند است. او در حال حاضر معروف‌ترين استاد يوگای جهان است که بيش از ۷۵ سال سابقه آموزش و تدريس دارد.
بنابر آنچه از يوگای باستانی استاد خويش شری کريشنام آچاريا آموخته بود، اين سبک از يوگا را که طرفداران بسياری دارد توسعه بخشيد. وی براي افزايش انعطاف پذيری بدن و حفظ توازن حرکات به پرتوجويان خود پيشنهاد می‌کند که از ابزارهای کمکی مانند بندهای مخصوص، پتو، بلوک‌های چوبی، صندلی و آجر استفاده کنند. اين ابزارها به پرتو جوی مبتدی کمک می‌کند که کشش‌های صحيح هر حرکت را به طور صحيح درک کنند.
میزان حرکت در این سبک:
همچنين در اين سبک نسبت به سبک‌های ديگر، پرتوجو زمان طولانی‌‌تری را در حرکت مي‌ماند. مربيان اين سبک برای رسيدن به سمت مربی‌گری دوره‌ها و برنامه‌های آموزشی بسيار سخت و طولانی مدت در حدود ۲ تا ۵ سال را پشت سر می‌گذارند که تحت نظارت آيينگر انجام می‌پذيرد.
وي نويسنده کتاب‌هايی در زمينه تمرينات و فلسفه يوگا است که از معروف‌ترين آنها می‌توان به پرتویی از يوگا، پرتويی از پراناياما و پرتويی از سوتراهای پاتانجلی و همچنين کتاب يوگا در عمل (دوره مبتدی آسانا و پراناياما) اشاره کرد.
کريپالو: يوگا هوشياری
پايه‌گذار اين سبک يوگا, آمريت دسای (Amrit desai ) در ۱۶ اکتبر سال ۱۹۲۳ ميلادی در ايالت گوجرات هندوستان متولد شد. او نام اين سبک را به احترام استادش، کريپالو آناندا انتخاب کرد. اگر نياز به يک تلنگر داريد تا به احساس اعجاب‌انگيز “من زنده هستم و زندگي را دوست دارم” باز گرديد، اين سبک می‌تواند به شما کمک کند.
اين سبک از يوگا شاما آساناهای يوگا براي افزايش انعطاف پذيری بدن، افزايش زمان مکث و ميزان تمرکز در حرکات تنفسی، مديتيشن و تکنيک‌های رهاسازی بدن است. اين تمرينات چشم ما را به سوی زندگی باز کرده و می‌توانند به ما کمک کنند تا در هر مرحله از زندگی پيشرفت کنيم.
پرتوجويان طبق محدوديت‌های قدرتی و انعطافی بدن خود, تمرينات را انجام می‌دهند و تمام اين هماهنگی‌ها با آگاهی از بدن همراه است. اين سبک به دليل ويژگی خاص خود که همان رفتن به حالت مراقبه در حين انجام دادن آساناها می‌باشد، به يوگای هوشياری نيز معروف شده است.
کندالينی يوگا: انرژی بيداری
کندالينی در سانسکريت يعنی چنبره‌زدن چون مار و به معنای جمع‌شده می‌باشد. منظور از آن نيروی نهفته در فرد است که فعال شدن آن موجب خود درمانی، ادراک عميق، نبوغ و خلاقيت می‌شود. کندالينی يک انرژی است که در همه اشخاص وجود دارد و می‌تواند پاسخی به ندای قلب فرد برای رسيدن به هدف باشد.
پرتوجو می‌تواند با فعال‌کردن اين انرژی در جهت رسيدن به کمال معنوی گام بردارد. اين سبک با بی‌اثر کردن فشارهای زندگی به فرد کمک می‌کند تا بتواند احساس شادی، سلامت و رضايت را در خود ايجاد کند.
در واقع، روشی برای ايجاد تغيير است. اين سبک از يوگا شامل آساناهايی براي گرم‌کردن بدن، انعطاف ستون‌مهره‌ها و تمرينات تنفسی، ذکر‌گويی و مراقبه با هدف بيدارکردن انرژی کندالينی و هدايت آن در طول ستون‌فقرات از طريق چاکراهای بدن است. همچنين مجموعه تمرينات اين سبک را می‌توان به صدها شکل و ترکيب مختلف اجرا نمود.
اصول این یوگا
کندالينی يوگا بر اين اصل استوار است که ما را متوجه قدرت واقعي درون خويش کند و بدانيم که می‌توانيم بر قدرتی فراتر از نيروی عضلات تکيه کرده و به جريان روح و انرژی در بدن خود اطمينان داشته‌باشيم.
کل فلسفه کندالينی يوگا را می‌توان در دو کلمه خلاصه کرد: “ايستادگی کردن” و آن به اين معناست که هنگام انجام هرتمرين, و زمانی که ادامه دادن آن مشکل می‌شود، شخص می‌تواند تصميمی آگاهانه برای ادامه دادن و ايستادگی کردن بگيرد و به مرحله بالاتری از آنچه هست دست يابد و زندگی خود را دگرگون کند.
از جمله تاثيرات اين سبک می‌توان به عملکرد بهتر بدن، زيبایی، افزايش درک شهودی، از بين بردن عادات منفی و خلاقيت اشاره‌‌کرد.
يوگی بهاجان yogi bhajan بنيان‌گذار سبک کندالينی يوگا در ۲۶ آگوست سال ۱۹۲۹ ميلادی در هاربهاجان سنگاپور به دنيا آمد و در ۱۶ اکتبر سال ۲۰۰۴ در ميسور هند ديده از جهان فرو بست. او از پيشگامان اين سبک يوگا بود که قلب مردم را لمس می‌کرد و ذهن آنها را به سوی زندگی واقعی رهنمون می‌ساخت.
وی نياسا: يوگا سيال
وی نياسا نوع ديگری از يوگا که با اثرگذاری بر ساختارهای مختلف بدن، بيماری‌ها را درمان می‌کند. اين شيوه ملايم يوگا می‌تواند برای افراد مسن که از ناراحتی‌های حاد يا مزمن رنج می‌برند به کار رود.
دکتر شرمن معتقد است که وی نياسا اثرات درمانی بسياری دارد چرا که عملکرد دستگاه‌های مختلف بدن را تنظيم‌کرده و موجب فرمانبری دستگاه‌های بدن از مغز می‌شود.
اين سبک را تی. کا. وی. دسيکاچار T.K.V.Desikachar که در ۲۱ جون سال ۱۹۳۸ ميلادی در ميسور، ايالت کانارتاکا متولد شد، بنيان‌گذاری کرد.
وی چهارمين پسر استاد بزرگ يوگا، شری ترومالای کريشنام آچاريا Tirumalai Krishnamacharay است. اين سبک انجام هرحرکت را با عمل دم و بازدم هماهنگ می‌کند. در وی نياسا، برای کاهش فشار بر مفاصل زانو در زمان اجرای حرکات ايستاده، این مفاصل کمی خم و رها نگه داشته می‌شوند.
آساناهای آرام وينی يوگا يا همان وی نياسا شبيه به حرکات پويای سبک آشتانگا هستند، با اين تفاوت که کاملا آهسته و با فشار کم انجام می‌شوند. اين آساناها با توجه به توان پرتوجو انتخاب می‌شوند.
